Kinoa
Kinoa, yenilebilir tohumları için tarımı yapılan Chenopodioideae alt familyasından bir bitkidir. Tahıllara benzer özellikleri olsa da Buğdaygiller’den değildir; daha çok ıspanak ve pancar gibi bitkilerle akrabadır. “Kinoa” ismi, Keçuva dilindeki “kinua” sözcüğünün İspanyolca söylenişinden gelmektedir.
Kinoa tarımı, Bolivya, Peru, Ekvador ve Kolombiya’nın And Dağları üzerindeki yörelerinde 3.000 ila 4.000 yıl önce başlamıştır. Arkeolojik verilere göre, günümüzden 5.200 ila 7.000 yıl öncesine kadar insanlar tarafından doğadan toplanarak tüketilmekteydi. İnkalar tarafından tarımı yapılan kinoa, aynı zamanda manevi bir değer de taşımaktaydı.
Kinoanın besin değeri tahıllara kıyasla oldukça yüksektir. Lizin gibi temel amino asitler ile bol miktarda kalsiyum, demir ve fosfor içerir. 100 gram kinoa, 372 kalori, 5.8 gram yağ, 69 gram karbonhidrat ve 6 gram lif içerir.
Hasattan sonra, kinoanın tadı acı olan kabuklarından ayrılması gerekir, çünkü bu kabuklar saponin içerir. Kinoa genellikle pirinç veya bulgur gibi pişirilir ve çeşitli yemeklerde kullanılır. Kinoa yaprakları da ıspanak gibi tüketilebilir, ancak bu şekilde satışı nadirdir.
Kinoadan glutensiz kinoa unu da elde edilir. Bu un, buğday unuyla yapılan pek çok tarifte kullanılabilir. Kinoa tozu ise, undan farklı olarak süt, yoğurt veya sıcak içeceklere eklenerek tüketilebilir.
2013 yılı, “Birleşmiş Milletler Bölge Ofisi” tarafından “Kinoa Yılı” ilan edilmiştir. Ayrıca, kinoanın bazı türleri, ICBA’nın testlerine göre 40 dS/m düzeyinde tuzlulukta yetişebilmektedir.
Türkçe